Tây Ninh là tỉnh miền Đông Nam Bộ, thị xã Tây Ninh cách trung tâm TP. Hồ Chí Minh 99km. Tây Ninh có 240km đường biên giới với Campuchia, cách thủ đô Phnômpênh của Campuchia khoảng 180km.
Núi Bà Đen cách trung tâm thị xã Tây Ninh 10km, núi có diện tích 2400 ha và cao 986 m, cao nhất vùng Đông Nam Bộ. Núi Bà Đen có hình dáng như một con Lân nằm phủ phục nhìn ra Hồ Dầu Tiếng, hồ thủy lợi lớn nhất nước ta, với 27.000 ha mặt nước và dung tích hơn 1,45 tỷ mét khối. Hồ có ảnh hưởng to lớn đến cảnh quan, sinh thái, các hoạt động sản xuất công, nông nghiệp và sinh hoạt của người dân Tây Ninh, TP. Hồ Chí Minh và Long an. “Núi Bà Đen, Hồ Dầu Tiếng” gợi mối quan hệ sơn hà như “núi Tản, sông Đà”, “sông Hương, núi Ngự”. Nằm ở vùng sinh thái Đông Nam Bộ, Tây Ninh còn có các yếu tố địa lý khí hậu đặc thù riêng phù hợp với các điều kiện sinh thái của cây mãng cầu để tạo nên một vùng chuyên canh mãng cầu có sản phẩm hàng hóa cung cấp quanh năm cho thị trường.
 |
| Mãng cầu Bà Đen |
Các đặc điểm của trái mãng cầu Bà Đen:
- Tên khoa học : Annona squamosa L.
- Giống : Mãng cầu (Na) dai
- Trái mãng cầu Bà Đen có hình khối cầu dạng trái tim tròn, trước khi chín có màu xanh lục, khi chín màu xanh sáng hơi vàng. Vỏ ngoài trái có nổi nhiều múi núm chỏm hoặc lì, giữa các núm có khe, khi chín thì nở ra thành các rãnh màu trắng (người tiêu dùng các tỉnh phía Bắc gọi nôm na là “na mở mắt”).
- Đường kính trung bình quả (cm): 7,8 ± 0,6
- Trọng lượng trung bình quả (gr): 179,6 ± 5,3
- Số quả trung bình/ kg: 5,0 ± 0,6
- Nạc trái mãng cầu Bà Đen ( phần ăn được) còn gọi là cơm, thịt trái có màu trăng ngà, các múi dính liền nhau, dai, ráo.
- Tỷ lệ nạc trái/quả: 66 – 69%. Độ Brix nạc trái: 22 – 25%
- Phẩm chất dinh dưỡng của nạc trái mãng cầu Bà Đen: có tỷ lệ đạm, đường tổng, năng lượng (calories) cao với độ pH trung tính, ngoài ra trong nạc trái mãng cầu còn có chứa nhiều nguyên tố vi lượng như Kali, Sắt, Canxi, Ma giê, Natri, Kẽm, Đồng, Mangan…
 |
| Mãng cầu bạt ngàn chân núi Bà Đen |
- Môi trường sinh thái của cây mãng cầu ở khu vực núi Bà Đen:
+ Khu vực núi Bà Đen luôn có khí hậu ôn hòa. Nhiệt độ trung bình là 27,20 C với 7 giờ nắng/ngày. Quang chu kỳ này đảm bảo cho hoa mãng cầu phát triển, phát dục tốt, bộ lá quang hợp đầy đủ tích lũy dưỡng chất nuôi trái.
+ Là vùng núi, thời gian tối ở khu vực núi Bà Đen khoảng từ 10 – 12 giờ tùy theo tiết hạ chí hay đông chí. Đêm kéo dài, độ ẩm cao, nhiệt độ thấp kích thích hoặc thúc đẩy sự ra hoa. Vào mùa khô, do ảnh hưởng của các khối không khí lạnh từ phía Bắc tràn vào, các tháng 12 và tháng 01, ban đêm nhiệt độ thường là dưới 200C. Độ ẩm tối cao trung bình tháng là 90% gặp nhiệt độ thấp nên hầu như ngày nào cũng có sương, thậm chí đến 7 – 8 giờ sáng, sương vẫn che phủ núi Bà Đen. Đây là điều kiện lý tưởng cho sự phân hóa mầm hoa của mãng cầu vào mùa khô.
+ Biên độ chênh lệch nhiệt độ ngày/đêm khu vực Bà Đen từ 8 – 100C, với sự chênh lệch nhiệt độ giữa các mùa trong năm khoảng 1,5 – 30C. Sự ổn định về khí hậu giữa các mùa trong năm là cơ sở để mãng cầu bà Đen ra hoa kết trái quanh năm không phụ thuộc vào mùa vụ.
 |
| Ươm mãng cầu giống trong bầu Làm đất trồng xen canh mãng cầu |
Mãng cầu có thể ra hoa nhiều đợt trong năm nếu được đáp ứng các yêu cầu ngoại cảnh. Với yếu tố khí tượng thủy văn đặc thù tại vùng núi Bà Đen, các hộ nhà vườn trồng mãng cầu ở núi Bà Đen có thể canh tác một năm 2 vụ. Cùng với việc chọn thời vụ canh tác, xử lý hoa ra vào các tháng khác nhau mà trái mãng cầu có quanh năm, cung cấp hơn 40% thị phần của cả nước, đặc biệt là dịp tết, vụ Đông Xuân ở các tỉnh phía Bắc không có mãng cầu (na). Mãng cầu là một trong những loại trái cây ngon, lành không có tính độc hay dị ứng, tên trái cây đẹp thỏa với các ước nguyện dân gian khi cúng bái, lễ tết, do đó mãng cầu thường được chọn để bày mâm ngũ quả, thăm bệnh, làm quà cho người thân. Từ nhu cầu thực tế ấy mà bà con nông dân quanh núi Bà Đen tùy theo khả năng, điều kiện mà lựa chọn thời vụ canh tác. Với 3000 ha chuyên canh mãng cầu, lúc nào cũng có thể thấy có vườn mãng cầu mới trồng, vườn 1-3 năm tuổi đang phát triển, vườn 4-9 tuổi đã cho trái ổn định. Trong cùng một thời điểm có vườn đang tuốt lá, vườn đang nhú chồi non, vườn đang ra hoa, vườn đậu trái 1 tháng, 2 tháng, vườn đang thu hoạch.
Kỹ thuật canh tác của các hộ nhà vườn khu vực chân núi Bà Đen theo hướng hiện đại, an toàn, phát triển bền vững. Các vườn mãng cầu ở đây thường được trồng ở ven đường tỉnh lộ, đường hương thôn và bố trí lối đi hợp lý trong vườn, rất tiện cho các phương tiện cơ giới di chuyển cung cấp phân bón, chăm sóc, làm cỏ, tưới nước, thu hoạch mãng cầu.
Ở vùng núi Bà Đen – Tây Ninh, cây mãng cầu đã tìm được quê hương mới của mình. Kỹ thuật canh tác của các hộ nhà vườn Bà Đen có quan hệ hữu cơ với các điều kiện đặc thù do yếu tố địa phương mang lại: khí hậu, thủy văn, thổ nhưỡng…Khu vực chân núi Bà Đen và vùng phụ cận đã trở thành vùng chuyên canh mãng cầu lớn nhất cả nước với gần 3000 ha và quy hoạch dự kiến khoảng 5000 ha.
Mãng cầu Bà Đen có mặt hầu hết trên tất cả các thị trường tiêu thụ lớn nhất của cả nước, từ Hà Nội, Hải Phòng, đến các tỉnh miền Trung, TP. Hồ Chí Minh và miền Tây Nam Bộ. Mãng cầu Bà Đen còn được xuất khẩu sang Pháp, Malaysia, Căm Pu Chia…Vào vụ thu hoạch chính, tháng 8 – 9 sản lượng mãng cầu Bà Đen khoảng 3000 tấn đến 3500 tấn/tháng. Vào dịp tết nguyên đán, sản lượng mãng cầu Bà Đen khoảng 3000 tấn/tháng. Với các tháng 3-4-5, sản lượng cũng đạt 700 tấn đến 900 tấn/tháng.
Tỉnh Tây Ninh đã tiến hành đăng ký với Cục Sở hữu trí tuệ về bảo hộ địa danh dưới hình thức Chỉ dẫn địa lý Bà Đen cho sản phẩm quả mãng cầu được trồng ở khu vực núi Bà Đen và vùng phụ cận núi Bà. Đến nay, được Cục Sở hữu Trí tuệ ra Quyết định số 1804/QĐ-SHTT ngày 10/8/2011, cấp Giấy Chứng nhận đăng ký Chỉ dẫn địa lý số 00027 cho sản phẩm mãng cầu Bà Đen. Đây là cơ sở cho trái mãng cầu Bà Đen trở thành thương hiệu mạnh trên thị trường.
MÃNG CẦU BÀ ĐEN
Giữa mùa đông Hà Nội, mẹ chợt thèm na
Anh đến hàng na đầu chợ Ngọc Hà
Lựa những quả na vừa mở mắt
Mấy lá na còn xanh ngắt
Các múi na trắng ngần
Mùi thơm hoa hồng
Vị ngọt thanh
Mát lành
Na
Mãng cầu
Cũng như nhau
Gọi theo phương ngữ
Mãng cầu vùng quê em
Bạt ngàn chân núi Bà Đen
Vườn nối vườn nhìn xa ngút mắt
Nơi đang hái trái, chỗ mới ra hoa
Để Hà Nội vào đông, mẹ vẫn có na
Hoàng Dũng Ánh Minh
0 nhận xét Blogger 0 Facebook
Đăng nhận xét